Παγκόσμια έρευνα της FIDE: το σκάκι στην εκπαίδευση

Η Διεθνής Ομοσπονδία Σκακιού (FIDE) εγκαινιάζει μια μεγάλη παγκόσμια προσπάθεια για να χαρτογραφήσει και να ενισχύσει τον ρόλο του σκακιού στην εκπαίδευση. Με αφορμή το «2026 – έτος σκακιού στην εκπαίδευση» καλεί ομοσπονδίες, σχολεία, εκπαιδευτικούς οργανισμούς και φορείς από όλον τον κόσμο να συμμετάσχουν στη νέα Global Survey on Chess in Education (Παγκόσμια έρευνα για το σκάκι στην εκπαίδευση). Η φόρμα συμπληρώνεται αποκλειστικά στην επίσημη πλατφόρμα της FIDE στη διεύθυνση https://edusurvey.fide.com/. 

 

Η προηγούμενη μεγάλη έρευνα του 2021 αποκάλυψε ότι περισσότεροι από 25 εκατομμύρια μαθητές και περίπου 237.000 εκπαιδευτικοί συμμετείχαν σε εκπαιδευτικά προγράμματα σκακιού παγκοσμίως. Με αυτά τα δεδομένα ως αφετηρία, η FIDE επιδιώκει να ανανεώσει την εικόνα της: να εντοπίσει νέες καλές πρακτικές, να αναγνωρίσει δυσκολίες, να βρει ποιες δράσεις έχουν απήχηση και να διαμορφώσει την επίσημη στρατηγική της για την περίοδο 2027–2030. Το σκάκι αντιμετωπίζεται πλέον ως ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό εργαλείο που ενισχύει δεξιότητες όπως η συγκέντρωση, η κριτική σκέψη, ο στρατηγικός σχεδιασμός, η επίλυση προβλημάτων και η αυτοπειθαρχία. Πολλά σχολεία σε όλο τον κόσμο το έχουν ήδη ενσωματώσει στη μαθησιακή διαδικασία, είτε ως μάθημα είτε ως παράλληλη δραστηριότητα. 

 

Τα αποτελέσματα είναι συχνά εντυπωσιακά, με βελτίωση όχι μόνο στις επιδόσεις, αλλά και στη συμπεριφορά και τη συμμετοχή των μαθητών και μαθητριών. Η FIDE καλεί σε συμμετοχή τρεις βασικές κατηγορίες φορέων: εθνικές σκακιστικές ομοσπονδίες, σχολεία και εκπαιδευτικούς οργανισμούς που υλοποιούν προγράμματα σκακιού, καθώς και οργανώσεις “Chess in Schools” (Σκάκι στα Σχολεία). Η συμμετοχή είναι σημαντική και για πρακτικούς λόγους, καθώς λαμβάνεται υπόψη και στην κατανομή επιχορηγήσεων για το 2026. Το ερωτηματολόγιο ζητά στοιχεία για το μέγεθος και το είδος του προγράμματος, τον αριθμό μαθητών και εκπαιδευτικών, τα υλικά ή ψηφιακά εργαλεία που χρησιμοποιούνται, τις ανάγκες σε επιμόρφωση, τα αποτελέσματα που έχουν παρατηρηθεί και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζονται. 

 

Η συμπλήρωση διαρκεί περίπου 20–30 λεπτά και πραγματοποιείται σε μία από τις τρεις διαθέσιμες γλώσσες: αγγλικά, ισπανικά και ρωσικά. Η καταληκτική ημερομηνία συμμετοχής είναι η 28η Φεβρουαρίου 2026 και τα συγκεντρωμένα δεδομένα θα αποτελέσουν τη βάση με την οποία η FIDE θα σχεδιάσει τις διεθνείς πολιτικές της στην εκπαίδευση για την επόμενη τριετία. Η πρωτοβουλία αποτελεί ιδιαίτερη ευκαιρία και για ελληνικά σχολεία, τα οποία μπορούν να αναδείξουν το έργο που ήδη πραγματοποιούν στο σκάκι, να ενταχθούν σε διεθνή δίκτυα, να διεκδικήσουν χρηματοδοτήσεις και να αποκτήσουν πρόσβαση σε επιμορφώσεις και καλές πρακτικές από όλο τον κόσμο. Το σκάκι έχει τη δύναμη να λειτουργήσει ως πολλαπλασιαστής μάθησης και να ενισχύσει ολόπλευρα την ανάπτυξη των μαθητών και μαθητριών. 

 

Η συμμετοχή στην παγκόσμια έρευνα της FIDE δεν είναι μια γραφειοκρατική διαδικασία, αλλά μια συνεισφορά στη διαμόρφωση ενός διεθνούς παιδαγωγικού οράματος που μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη μάθηση. Πρόκειται για μια πρόσκληση προς όλους και όλες όσοι πιστεύουν ότι η εκπαίδευση μπορεί να γίνει πλουσιότερη, δημιουργικότερη και πιο συμπεριληπτική — και το σκάκι μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο σε αυτό.

Χρήστος Πιλάλης

Διεθνής εκπαιδευτής, διεθνής διαιτητής